Opening singels 29 september 1934
GAW Beeldbank 1460
GAW Beeldbank 1460
Naast het marktrecht uit 1414 is de realisatie van de Singels in 1934 een ander opmerkelijk jubileum. Dit jaar (2014) is het 80 jaar geleden dat de oorspronkelijke gracht om de binnenstad plaats maakte voor een bestrating rond het centrum van Weert, zoals we die grotendeels nog steeds hebben.
Sinds de middeleeuwen bepaalden muren, poorten en grachten de Middeleeuwse omvang van de stad. In het begin van de 20e eeuw restte daar nog alleen maar de gracht van. En de noodzakelijke bruggetjes. In die periode komt er, naast de vele kleinere arbeiderswoningen weliswaar nieuwbouw in de vorm van villa’s en schoolgebouwen zoals de St. Martinusschool, maar de waterloop blijft. Aan de wegen ernaast zoals Wal, Antoniuswal en Hieronymuswal bijvoorbeeld, is nog weinig gedaan. Maar begin jaren dertig moet daar verandering in komen; Weert is rijp voor stadsvernieuwing.
De VVV-Weert Vooruit zag deze uitbereiding, het resultaat van voortvarendheid van het gemeentebestuur, helemaal zitten: de grootscheepse uitleg is niet alleen een ‘teken van groeikracht en vooruitgang’, maar ‘het stadsbeeld zal nu ook eens verrijkt worden met plantsoenen en wandelwegen en een doortocht bieden aan het verkeer, die er zijn mag.’
Zaterdag 29 september 1934 is de grote dag. Dan knipt op 18.00 uur loco-burgemeester E.A. Huppertz het lint door en opent zo officieel de nieuwe singels. Plaats van handeling is het begin van de Wilhelminasingel, ter hoogte van de hoek met de Beekstraat. Aansluitend gaat het in een lange stoet naar de Maaspoort. Burgemeester Kolkman laat verstek gaan. Waarom is - nog – niet bekend.
De foto van is gemaakt tijdens de tocht na de opening. Ze toont de stoet over een weidse maar wat desolate singelgordel. Er moet dan wel nog het nodige gebeuren meldt het Kanton Weert, maar vanwege de aanstaande kermis ‘[hoeven] de auto’s zich niet meer door de volksmassa van Beekstraat en Markt te wringen.’ Zo zijn er op de ontwerptekening van het hoofd van de afdeling Openbare Werken van Weert Bauwens gras en bomen gepland op de binnenstrook maar van aanplant is niets te zien. Die kwam er, maar dan in de vorm van lage hagen; bomen kwamen er slechts in beperkte mate.
De opname toont rechtsonder de kop van de stoet met voorop een vlaggendrager geflankeerd door een politieagent (mogelijk de enige; de foto laat in elk geval maar één diender zien). Die leidt alles in goede banen. Dan komt de Stedelijke(?) Harmonie gevolgd door, zo het Kanton Weert bij de aankondiging de dag er voor, het College van Burgemeester en Wethouders [exclusief de Burgemeester] met ‘de heele Raad’ en dan de overige harmonieën van de stad. Op de binnenweg volgt een grote menige; duidelijk blijk gevend dat die rijbaan nog niet is vrijgegeven voor het verkeer.
De aanblik van de Singel uit 1934 biedt nog allerlei punten van herkenning voor de oudere kijker van nu. Zo zijn rechts de schoolgebouwen van de Ursulinen en het Bisschoppelijk College goed herkenbaar. Opvallend zijn wel het huis tussen de schoolgebouwen en het lage, zogenaamde wallenhuisje helemaal rechts. Dat huisje staat wat schuin tegen het trottoir aan. Hieraan valt nog de ligging van een zijtak van de Wal, het Molenstraatje, te zien. Dat straatje liep rechts van het huisje in een rechte lijn naar het Molenstraatje (hoezo verwarring?), de latere Van Berlostraat. Achter de zichtbare schoolgebouwen dus. De huizen van het Molenstraatje zouden door de bouwactiviteiten van de Ursulinenorde vanaf de jaren 20 in fases gesloopt worden.
De panden links in de verte zijn deels bewaard gebleven maar ook hier is inmiddels de nodige nieuwbouw verschenen. Opvallend aan de horizon is het pand dat de dubbele wegenring visueel afsluit, nu een huisarts- en dierenartspraktijk. De aanleg van de singels zorgde in de tweede helft van de dertiger jaren voor een verhoogde bouwactiviteit met publieke gebouwen als het postkantoor en een aantal statige herenhuizen.
Niet alles van het ontwerp van Bauwens werd gerealiseerd. Ik had het al over het groen.
Wat er ook niet kwam was ‘een monumentale herinnering’ aan deze stadsvernieuwing, waarvoor de VVV-Weert Vooruit alle moeite deed om ze te realiseren. Een wedstrijd werd uitgeschreven, een winnaar aangewezen en het nodige geld verzameld. Wat er daarna gebeurde heb ik nog niet kunnen onderzoeken, maar een ding is zeker…. het monument kwam er niet.
Deze foto en andere bijzonderheden over de Singels zijn te zien geweest in de tentoonstelling Weert Jubileert
Theo Schers
Erfgoedcluster Weert
Land van Weert rubriek Toen en Noow 12 juni 2014