Situatie bij de spoorwegovergang ‘Op den Dries’ rond 1900, gezien vanuit het zuiden
GAW Beeldbank 2314
Collectie Caris
GAW Beeldbank 2314
Collectie Caris
Over niet al te lange tijd gaat het gebied van de Stationsstraat en de omgeving van het station op de schop. Na zoveel jaar komt er deels een nieuwe aanblik op Weert voor de reizigers die vanuit het stationscomplex neerzien op Weert. Ik zeg deels, want het plein zelf en een markant gebouw als het restaurant de Statie (lang geleden Hotel-restaurant EM Mertens) aan het begin van de Stationsstraat blijven.
Wat voor velen alweer een vertrouwd stukje Weert is, gaat verdwijnen. Maar zo was het een kleine 100 jaar geleden ook. Toen veranderde het aanzicht rond het spoor eveneens drastisch. Ik heb het dan over het moment dat de aanleg van de spoorlijn Eindhoven-Weert een feit werd.
Nu lag er op die plek al een spoor, onderdeel van de lijn Antwerpen Mönchen-Gladbach.(De IJzeren Rijn), waarvan de aanleg in de jaren 70 van de 19de eeuw plaatsvond. Er lag ook een station dat dateerde uit 1879 en dat westelijk van de weg naar het spoor lag, aan wat nu de Parallelweg heet. Van het oorspronkelijke complex resteerden tot circa 1972 nog twee sporen laaggelegen langs de Parallelweg. Het station was een kleinere uitvoering van het station in Budel-Schoot dat tegelijkertijd grensstation was. Het station moest in 1911 wijken voor de aanleg van de spoorlijn Eindhoven Weert waardoor ook een nieuw stationscomplex met rangeerterrein moest worden gebouwd. Het oorspronkelijk complex lag gelijkvloers met de andere verkeerswegen.
De eerste foto geeft een indruk van de spoorwegovergang, op de plek waar de uitvalsweg naar het gehucht Keent het spoor kruiste. Het is voor zover mij bekend de enige opname die deze situatie laat zien. Overigens zijn er maar een paar foto’s die ons een beeld geven van de situatie rond deze overgang. De foto laat de situatie zien gezien vanuit de zuidelijke toegang naar de overweg. Hoewel mijn inleiding de locatie van de opname al heeft verraden zal menigeen toch even moeten kijken om de plek ook werkelijk te herkennen. Op zoek gaan naar gebouwen die op de dag van vandaag nog aanwezig zijn levert niets op. En de herkenning bijvoorbeeld van het markante herenhuis in het midden moet of uit het geheugen komen of uit vergelijking met andere latere opnamen. Dat herenhuis (Saes) en het markante torentje rechts ervan zijn namelijk al decennialang historie. En de spits die boven eerstgenoemde huis uitsteekt, verraadt weliswaar de ‘Lange Jan’ van de Martinuskerk maar ook die is al geruime tijd als zodanig, zij het door natuurgeweld, opgeruimd. Interessant is wel dat in die situatie, die veel meer dan nu het idee geeft van één doorgaande weg er huizen langs de weg staan en van een plein is geen sprake.
Zoals gezegd veranderde de situatie ingrijpend omdat men bij de aanleg van de nieuwe lijn koos voor de aanleg van een verhoogd spoor. Dat was weliswaar een duurdere oplossing, ook door de aanleg van viaducten, maar voor de verkeersdoorstroming was hij veel gunstiger. Dat men voor deze oplossing koos kwam mede op aandringen van Victor de Stuers, de afgevaardigde van het district Weert in de Staten Generaal, die ook gepleit had voor de aanleg van de spoorlijn zelf. De overgang werd zodoende een viaduct en oostelijk ervan kwam een nieuw station met plein waarmee de verkeerssituatie drastisch veranderde. Dat wilde ook zeggen dat de huizen die oostelijk langs de Stationsstraat stonden het veld moesten ruimen. Het nieuwe station kwam als het ware in hun achtertuin te liggen. (Voor nieuwsgierigen naar deze huizen: foto 2553 in Beelddocumenten van de Digitale studiezaal geeft hiervan een mooie beeld.) Er kwam zoals gezegd ook een viaduct. Het is dit onderdeel van de bouw dat ons de tweede foto toont met een decor van wat toen nog bleef. Binnenkort mogen we niet ver van de plek weer bouwactiviteiten verwachten. Tot wanneer weer?
Theo Schers
Erfgoedcluster Weert
Land van Weert katern Typisch Weert rubriek Toen en noow 30 mei 2010